Demokratik Kitle Dernekleri denince ne anlıyoruz?
Avrupa Dersim Ricikliler Derneği
DEMOKRATİK KİTLE DERNEKLERİ ÜZERİNE.Amaç ve çalışmaları nasıl olmalıdır?
Demokratik Kitle Dernekleri denince ne anlıyoruz? Amaç ve çalışmaları nasıl olmalıdır?
Derneğimizin 1. Kongresine hazırlandığımız bu aşamada, genel olarak demokratik kitle dernekleri denince ne anlıyoruz? Bu teşkilatların birleşimi, teşkilatlanma şekilleri ve hedefleri nelerdir? değinmek istiyorum. Bu konulara değinirken aynı zamanda derneğimiz aşağıda sayacağımız hangi katagoriye girmektedir? yapması gereken faaliyetler ve yöntemleri nelerdir? Kongremizden sonra önümüze hangi görevleri koymalıyız? Bu konularda gerek üyelerimiz ve gereksede sitemizi takibeden herkesin düşüncelerini belirtmeyi bekliyorum.
Genel anlamıyla Demokratik kitle dernekleri denince, yapıları, hitab ettiği kitleleri ve hedefleri açısından üç katagoride değerlendirebiliriz.
Birinci ve en etkili olan kitle örgütleri en başta Sendikalar olmak üzere, esasta aynı meslekten olan insanların oluşturdukları MESLEKİ KİTLE ÖRGÜTLERİ dir. Bu katagoride çeşitli iş kollarını temsil eden İşçi sendikaları, Öğretmen ve memur sendikaları, öğrenci dernekleri, Avukat, Mimar, Mühendis odaları gibi örgütler aynı katogoridedir. Bu adları sadece örnek olsun diye veriyorum, sayılarını daha da çoğaltabiliriz. Bu teşkilatlar her ülkede sermayenin gücüne ve onların temsilcileri olan kurulu düzene karşı kendi kitlesinin ekonomik, demokratik, kültürel taleplerini savunur ve kitlesel güçlerini kullanarak haklarını kazanmaya çalışırlar. Özellikle sendikalar üretimden gelen güçlerini kullanarak sermaye sahiplerine karşı yaşam şartlarının dahada iyileştirilmesi için en etkili mücadeleyi verebilme imkanına sahiptirler.
İkinci bir katagoride yeralan sosyal sivil kitle örgütleri ise yukarıda tarif ettiğimiz gibi sadece bir meslekten değil çok çeşitli mesleklerden ve toplumun çeşitli kesimlerinden insanların oluşturduğu kitle örgütleri, bir başka deyimle sivil toplum kuruluşlarıdır. Bu katogoriye giren kitle teşkilatları çok çeşitlidir. Üyelerinin oluşturduğu kitle aynı meslekten değildirler, olmak zorunda değildir. Yani meslek örgütleri değildirler. En belirleyici özellikleri ortak amaçlar ve hedefler için bir araya gelmiş olmalarıdır. Bu teşkilatlar çevre ve Hayvan koruma derneklerinide kaplıyan çok çeşitli kuruluşlardır. Nitelik olarak, siyasi görüş, cinsiyet, meslek, dini inanç ve cinsel eğilimleri gözetmeden ortak menfaatler için biraraya gelirler. Örneğin kadın haklarını savunan bir kadın örgütlenmesinde meslek, inanç yada etnisitelerine bakılmaksızın aynı amaca hizmet ettiği müdetçe üye olabilirlr, derneğin kurullarına seçme ve seçilme hakkına sahiptirler. Aynı kural ve yöntemler bütün kitle dernekleri için de geçerlidir. Örneğin bir çevre koruma derneğine üye olmak için herhangi bir meslekten olma şartı aranmaz, aranmaz. Yada bir köy kalkındırma derneği, yada bir başka yardım ve dayanışma derneği gibi. Bugün çeşitli amaçlar için kurulan yüzlerce kitle derneğini sayabiliriz. Bunlara inanç gurupları da dahildir. Kısacası demoktarık bir kitle derneğinin özelliği : Etnik kökenine, cinsiyetine, Irkına, siyasi düşüncesine, dini inancına cinsel eğilimine ve mesleğine bakılmaksızın aynı amaç doğrultusunda insanların biraraya gelmesiyle oluşturdukları oluşumlardır. En belirleyici özellik, bu kuruluşların demokratik, katılımcı ve kapsayıcı karekterde olmalarıdır. Bu kuruluşlar tamamıyla bağımsız kuruluşlardır. Kendi yöneticilerini seçim yoluyla kendileri seçerer. Amaç ve tüzüklerini kendileri belirlerler. Yani tamamıyla demokratik yöntemlerle yönetilirler, kimseden emir almazlar, örgütsel olarak herhangi bir partinin yada siyasi bir oluşumun yan örgütü değildirler, bağımsızdırlar.
Üçüncü katogoride siyasi partilerin ve çeşitli örgütlerin yan kuruluşları olarak kurulan kitle örgütlerini sayabiliriz. Bu katogoride yeralan kitle dernekleri ülkelerdeki siyasi duruma göre farklı biçimde oluşturulurlar. Örneğin hepimizin yaşadığı çeşitli Avrupa ülkelerinde çeşitli partilerin yan kuruşları olarak kurulan çeşitli kitle örgütlerini sayabilirz. Bunlar partilere bağlı gençlik teşkilatları, kadın kolları, gençlik kolları vb. Örgütlerdir. Bu tür kuruluşları diğer katogorilerden ayıran temel özellik; bağlı bulundukları parti ve örgütlerin siyasi programlarına göre hareket etmek zorunda olmalarındadır. Farklı mesleklerden olsalar bile partilerinin programlarına göre hareket ederler. Bunların diğer bir özelliği de partilerinin iktidar mücadelesinin doğrudan destekçileri ve araçlarıdırlar. Bağlı oldukları partinin programına aykırı faaliyet yürütemezler. Kendi yöneticilerini seçim yoluyla kendileri seçseler bile, bağlı oldukları siyasi parti yada örgütün siyasi düşüncesine ters bir yapılanmaya giremetzler. Bu oluşumların faaliyetlerinin temel hedefi tamamıyla siyasi ve doğrudan ikdidar mücadelesidir. Bir başka örnek de demokratik düzenlerin halen oturmadığı, baskıcı, antidemokratik ve faşist ülkelerdeki kitle kuruluşlarıdır. Bu kuruluşlar, özellikle örgütlenme özgürlüğünün olmadığı, yada çok kısıtlı olduğu, kurulu düzenin kökten değiştirme propogandasının yasak olduğu ülkelerde kurulan kitle örgütleridir. Bu kitle örgütleri de ikinci katogoride anlattığım kitle örgütlerine benzer bir yapıda olmak zorundadırlar. Yani nerede olursa olsun, demokratik kitle örgütleri tabanını oluşturan kitlenin ekonomok, demokratik, sosyal ve kültürel haklarını savunmak zorundadırlar. Ve aynı zamanda örgütledikleri kitlenin tek bir siyasi eğilimine göre değil, ortak bir mücadeleye sevketmek için daha geniş kitleleri seferber etmek için farklı siyasi düşünceleri de içinde barındırmak zorundadırlar. Sadece aynı siyasi düşüncede olan kişilerden oluşan, yada farklı siyasi düşüncelerdeki kitleleri barındırmıyan bu örgütler gerçek anlamda kitle örgütleri niteliğinden uzak, daha ziyade belli bir siyasi parti yada oluşumların yan kuruluşları durumundadırlar. Bütür kitle örgütleri geniş kitleleri kucaklamaktan uzak ve sonuç olarak marjinal kalmaktan kurtulamazlar. Yine antidemokratik baskıcı, faşist yöntemlerle idare edilen ülkelerde, düzen karşıtı olarak kurulan siyasi partilerin ve örgütlerin de önderliğinde kurulan kitle teşkilatları vardır. Baskıcı, yasakçı, dikta düzenlerinde kurulan partiler kendi varlıklarını korumak için, baskılara, polise ve devletin diğer kurumlarına karşı korumak için mümkün mertebe dar ve profesyonal kadrolardan oluşurlar. Bu kuruluşlar ikdidara gelmek için o ülkenin koşullarına göre çalışan siyasi partiler ve örgütlerdir. Buna karşılık kendilerine bağlı yada içinde çalıştıkları kitle teşkilatları tam tersine oldukça daha geniş bir platform etrafında, farklı siyasi düşünceleri de içinde barındırabilen oluşumlar olmak zorundadırlar. Aksi takdirde geniş kitlelerle ilişki kurmak onları ortak çıkarları için harekete geçirmenin olanakları çok zayıf kalmaya mahkumdur. Hangi düzende olursa olsun demokratik bir kitle derneğinde tek tip siyasi düşünce temelinde örgütlenme yanlış ve eksiktir. İster antidemokratik ülkelerde, isterse de demokratik ülkelerde olsun dar bir kitleye hitab eden kitle örgütleri sonuç olarak marjinal kalmaktan kurtulamazlar. Konumuz bu tür kuruluşların geniş bir analizini yapmak olmadığı için şimdilik bu kadarıyla yetinelim.
Derneğimizin amacı ve yapısı hakkında
Kuruluş amaçlarımızda ve tüzüğümüzde de belirttiğimiz gibi derneğimiz; avrupada yaşıyan Riciklileri bir araya getirmek, kendi aralarında ilişki ve dayanışmayı güçlendirmek, köyümüzün çeşitli altyapı, çevre ve ekolojik yapısını korumak, kültürel ve sosyal faaliyetler gibi çeşitli sorunların da çözümü için maddi ve manevi destek sağlamak amcıyla kurulmuş demokratik bir kitle derneğidir. Derneğimizi oluşturan kitte Riciklilerden ve yakın komşu köylerden oluşmaktadır. Üyelerimiz arasında cinsiyet, siyasi düşünce, etnisite, dini innanç ve meslek farkı gözetilemez. Derneğimizin amaçlarına zarar vermediği müddetçe her Ricikli ve çevre köylerden herkes kes derneğimize katılabilir, görüşlerini belirtebilir, seçilme ve seçme hakkına eşit bir biçimde sahiptir. Derneğimiz hiçbir örgüt ve siyasi bir partinin yan kuruluşu değildir, yöneticilerini kendi üyeleri arasında seçimle demokratik bir biçimde seçer. Yani tamamıyla demokratik bir kitle derneğidir. Faaliyetlerini çoğunluğun aldığı kararlara göre yürütür, ancak azınlıkta kalan kişileri de dıştalamaz, onların da düşüncelerine saygı duyar. Her üye kendi görüşlerini yazılı ve sözlü olarak ifade özgürlüğüne sahiptir. Yönetim kurulu, faaliyetlerini kongrelerde alınan kararlara, tüzük ve amaçlar bölümünde tarif edilen amaçlarına uygun olarak yürütür. Derneğimiz elbette hiçbir zaman asosyal ve apolitik değildir. Yani; dünyada, kaldığımız avrupanın çeşitli ülkelerde ve geldiğimiz ülkemizde meydana gelen antidemokratik olaylara karşı ezilenlerden ve emekçilerden yana tavır alır. Derneğimiz hiçbir ulus yada ırkın diğerinden üstünlüğünü savunan milliyetçi ve şovenist düşünceden yana olamz ve karşıdır. Aynı coğrafyada yaşıyan çeşitli ulus, din ve milliyetlerden herkesin eşit yurttaşlık haklarına sahip olmasını savunuyoruz. Bu ilkeleri savunan dışımızdaki demokratik kitle örgütleriyle dayanışmaya girebiliriz, onlarla programımıza uygun çeşitli aktivitelerinde birlikte harehet edebiliriz. Derneğimiz doğanın tahribatına karşı tavır takınır. Irkı, cinsiyeti, mesleği ve etnik kökeni ne olursa olsun herkese eşit davranır. Dernek yönetim kurulu üyeleri herhangi bir siyasi kuruluş, parti ve örgütün düşüncelerini kitlesine dayatamaz. Dernek Yönetim Kurulu derneğimizin genel siyasi konumunu her şart altında gözönüne almak, amaçlarımıza ve karekterimize uygun hareket etmek zorundadır. Böyle davranılmadığı zaman ister istemez dernek üyelerimizin arasında guruplaşmayı ve çelişkilerin çıkmasını körüklemiş olacaktır. İnternet sitemizde yazacağımız yazılarında bu çerçevede olmasına azami dikkat etmeliyiz. Her bireyin kendisi için doğru olan bir görüş ve düşüncesi bir başkası için yanlış ve tartışılır olabilir onun için yazılarımızda ortak görüşe uygun davranmayı öne çıkarmalıyız.
Derneğimiz yaklaşık iki yıllık süre içinde yürüttüğü faaliyetlerinde bu düşüncelere uygun davrandığını söyliyebiliriz. Hernekadar pandemiden dolayı çok kısıtlı bir faaliyeti yapmak zorunda kalmış olsak bile, hem yapılan alan çalışmaklarında vede sitemizde yayınladığımız yazılı görüşlerde de demokratik bir kitle derneğinin esaslarına uyduğumuzu söyliyebiliriz. Bu vesileyle önümüzdeki dönemde de derneğimizin demokratik yapısını ısrarla sürdürmeli ve en geniş kitleyi derneğimizin çatısı altında toplmayı hedeflemeliyiz.
Nihat Bakış
Ekim 2021