Rîçik Ekoloji Komisyonu Çalışma Raporu

Rîçik Ekoloji Komisyonu Çalışma Raporu
Her Rîçikli ve Rîçik’e gönül vermiş her insan, mevzubahis Rîçik olunca fedakârlıktan kaçınmaz
hiçbir zaman. Görev sayar kendine Rîçik için çalışmayı ve Rîçik için fedakârlıkta bulunmayı. Ağustos
2023’ten bu yana köyümüz ile ilgili hayli kafa yorduk bugüne dek hiç olmadığı kadar. Söylenebilecek
sözlerin belki de tamamı söylendi. Yapılabilecek pratikler ise kısmen yapıldı, kısmen duruyor hâlâ.
Rîçik’in sorunları ve ihtiyaçları biraz hafiflemiş olsa da bu çalışmalarla birlikte, yine de yapılacak daha
çok iş var önümüzde. Başlarken doğru tespitlerle yola koyulmaya çalıştık. Zaten köyümüzü çok iyi
bildiğimiz için sorunların ve ihtiyaçların ne olduğunu çok iyi biliyorduk aslında. Dolayısıyla sorun ve
ihtiyaçların tespiti konusunda çok fazla bir gayret içine girmeye hiç gerek kalmadı. Yine de yerinde
ve tespitlerin doğru yapılması çok önemliydi işin doğası gereği.
İlk önce sekiz kişiden oluşan bir Üst Kurul oluşturduk. Daha sonra dört ayrı komisyonun
kurulmasına karar verdik: Tarih ve Kültür Komisyonu, Tarım Komisyonu, Enerji Komisyonu ve Ekoloji
Komisyonu… Öncesinde kurulmuş olan Kadın Komisyonu’nu da katarsak, beş ayrı komisyonla
çalışmalar yürüttük. Sosyal medya başta olmak üzere çeşitli platformlarda çalışmalarımızla ilgili
bilgiler paylaştık. Kimi zaman iyi yankı buldu, kimi zaman ise sönük geçti duyurularımıza olan ilgi. Ne
olursa olsun sonuç alıncaya kadar çalışmalarımızı yürütmeye kararlıydık. Bir diğer kararlılığımız ise;
Geçitveren (Rîçik) ve Çevre Köyleri Kültür ve Dayanışma Derneği, Avrupa Dersim Rîçikliler Derneği
e.V. ile Geçitveren (Rîçik) Köy Muhtarlığı öncülüğünde Üst Kurul, Komisyonlar ve S.S. Rîçik Tarımsal
Kalkınma Kooperatifi’nin uyum içinde ve ortak kararlara imza atarak varlıklarını sürdürmeleri oldu.
Bu kararlılığımız sekteye uğratmadan bugüne kadar getirdik. Bundan sonra da devam ettireceğimize
olan inancım tam. Çalışmalarımızda öncü rol oynayan, destek veren kim varsa herkese sonsuz
teşekkür borçluyuz.
Bu yazıda her iki derneğin, muhtarlığın, komisyonların ve kooperatifin gerçekleştirdikleri
icraatlara değinerek detaya boğmak istemem kimseyi. Üyesi olmaktan onur duyduğum Ekoloji
Komisyonu’nun, bugüne dek yaptığı çalışmaları ve ileride hayata geçirmek istedikleri projeleri
yazarak detaylıca bilgi paylaşımında bulunmak istiyorum sadece.
Ekoloji Komisyonu’nu Ekim 2023’te kurduk. İlk toplantımızı 22 Ekim 2023’te görüntülü
ortamda gerçekleştirdik. Komisyonumuzun başkanlığını kurulduğu günden beri İrfan Yaraşır
yürütmektedir. Başta 11 kişi ile çalışmalara başladık. Sonra 10’a, daha sonra ise 7’ye kadar düştü
sayımız. Bu yazı yazıldığı sıralarda komisyonumuzun üye sayısı bir kişinin daha katılımıyla 8 oldu. Bu
isimler: İrfan Yaraşır, Nihat Bakış, Metin Çapar, Dilek Bakış, Gülgün Ercan, Handan Oruç, Necmettin
Bakış ve İbrahim Beyik’ten oluşmaktadır. Üyelerimizin tamamı gönüllü olarak katıldılar komisyona
ve gönüllü olarak destek veriyorlar çalışmalara.
Dilerseniz ilkin ekolojinin ne olduğunu kısaca bir hatırlayalım; dünyadaki tüm canlıların
birbirleri ile ve çevreleri ile olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır ekoloji. Amacı, canlıların uygun
ortam ve koşullar içerisinde yaşayabilmelerini sağlamaktır. Ekoloji bilimi, akarsulardan yeraltı
sularına, kıtalardan okyanuslara kadar tüm çevre koşullarını ve canlıları inceler. Kısacası canlı
yaşamın olduğu her yer, ekolojinin alanına girer.
Komisyonumuzu, ekolojik bilincin oluşması için elimizden geldiğince bir farkındalık
yaratmak, doğamızı korumak ve değer katarak geleceğe hazırlamak için gönüllülük esasına göre
kurduk. Başlarda, Tarım Komisyonuyla birlikte yol alması yönünde bir görüş atsak da ortaya, Tarım

Komisyonu başkanı Veteriner Hekim Orhan Budak’ın ekolojinin önemine binaen yaptığı etkileyici ve
ikna edici konuşmalarından sonra tek başına bir komisyon olarak yoluna devam etmesi gerektiği
yönünde karar almamıza yetti. Elimizden geldiğince fiilen çalışarak ya da araştırmalar yaparak, kamu
kurumları ve özel teşebbüslerden de destek alarak köyümüzün yararına çalışmalar yürütmektir tüm
çabamız.
Ekolojik bilincin oluşması, doğanın korunması ve geleceğe hazırlanması hiç de kolay bir iş
değil takdir edersiniz ki. Dolayısıyla üstlendiğimiz görev de bu anlamda hiç de kolay bir görev değil.
Var olan doğal varlıklarımızın korunması gerekiyor ilk önce. Sular, ormanlar, kuşlar, börtü böcek vs.
hepsi birden doğal varlıklarımızdır ve hepsi de ekosistemin birer parçaları sayılırlar. İnsanların sürekli
yaşadıkları ve diğer canlılarla karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları, dağlar, ovalar, çayırlar,
ormanlar, göller, denizler ve ırmakların bulunduğu çevreye doğal çevre diyoruz. Doğa, kendini
yenileyen ve temizleyen bir güzelliğe sahipken, çevre kirliliği doğamızın güzelliklerini yok ediyor
sürekli. Köyümüzde ve yakın çevresinde herhangi bir sanayi tesisi olmadığı için şanslı sayılırız. Ancak
çevre kirliliği adına hiçbir risk taşımadığı anlamına da gelmez. Köyümüzde kanalizasyon sisteminin
olmaması başlı başına bir çevre sorunudur. Haftada bir evsel atıklar toplandığı halde, yol kenarları
ve dere yatakları çöp ve atıklarla dolu. Yol kenarlarında çokça rastlanan cam atıklar mercek etkisi
yaratarak yangınlara sebebiyet verme riski var ortada ne yazık ki. Tüm bunlar çevre kirliliği ve sorunu
oluşturabilecek faktörler olarak duruyor önümüzde.
Çevre kirliliği, doğal çevrenin doğal olmayan yollarla ve insan eliyle bozulmasıdır. Çevre
kirliliğini önlemenin en iyi yollarından biri de geri dönüşümdür. Geri dönüşüm, kullanım dışı kalan
geri dönüştürülebilir atık malzemelerin çeşitli geri dönüşüm yöntemleri ile ham madde olarak tekrar
imalat süreçlerine kazandırılmasıdır. Her zaman, her yerde ve herkesi geri dönüşüme özendirmemiz
lazım bu yüzden.
Küresel ısınma ve hidroelektrik santralleri yüzünden bölgemizin genel iklim karakteri ne
yazık ki değişim içine girmiştir. Kar yağışı azalmış ve yağış rejimi tamamıyla değişmiş durumda.
Yağışların azalması neticesinde köyümüzde kuraklık sorunu her geçen sene artarak devam
etmektedir. İçme suyu başta olmak üzere doğal akarı olan birçok su kaynağı her yaz kurumaktadır.
Her sene haziran ayının sonlarına doğru tüm dereler ve cılız da olsa akan pınarlar da öyle. Gerek
yaban hayatı ve gerekse evcil hayvanlar durumdan oldukça etkilenmektedir. Var olan su kaynaklarını
koruma altına almazsak, su tüketimi bilincini arttırmazsak yakın bir gelecekte su fakiri bir köy
olmamız hiç de uzak bir ihtimal gibi durmuyor artık. Tarıma olan ilgi her geçen sene azaldığı için
ekosistem değişim içine girmiştir. Tarlalar ekilmediğinden birçok kuş türü bölgemizi terk etmiş
durumda. Tüm bu emareler tehlikenin kapıda olduğunu gösteriyor bize.
Bu tespitlerden sonra Ekoloji Komisyonu olarak neler yaptık bugüne dek, hep beraber bir göz
atalım çalışmalarımıza isterseniz:
1 – Yabani ve evcil hayvanlar rahat su içebilsinler diye, komisyon başkanımız İrfan Yaraşır ve
Mustafa Yaraşır’ın kişisel çabalarıyla yabanda gördükleri su kaynağına yakın kayayı oyup suya erişim
imkânı sağladılar. Arazide benzer çalışmaları çoğaltmayı hedefliyoruz.

2 – 2023 Sonbaharında korunaklı mezarlıkların kenarlarına köylülerimizle beraber badem ve
palamut ektik. Bademlerin çoğu, palamutların ise azı kendiliğinden yeşerdi. Bu yöntemi daha da
çoğaltmayı hedefliyoruz. Yaz aylarında su da verebilirsek, bu şekilde ağaçlandırma projesini daha da
büyütebiliriz.

3 – Kıraç değil, yeşil yakışır Rîçik’e! dedik ve hemen bir kampanya başlattık. Köyümüzün çıplak
tepesinde, yaklaşık 6 dönümlük alanı ağaçlandırdık ve etrafını tel örgü ile korunaklı hale getirdik.
Damlama sistemi ile fidanlara su vermeye başladık. Tüm bu çalışmalar için tamamı bağışlarla elde
ettiğimiz 110.350 TL. harcandı. Emeği geçen ve destek veren herkese teşekkür ederiz. Rîçik Doğa,
Barış ve Kültür Etkinliği kapsamında 1 Eylül 2024’te fidanlığımızın açılışını gerçekleştirdik. Açılıştan
önce fidanlık alanı içindeki kaba otları temizledik. Mayıs 2025’te damlama sistemini elden geçirdik
ve fidanların diplerini temizledik.

4 – Ağustos 2024’te Köyümüzü bir uçtan bir uca tüm yol kenarlarını ve dere yataklarını
köylülerimizle beraber temizledik. Yaklaşık 8 konteyner dolusu evsel atığı geri dönüşüme
kazandırdık. Temmuz 2025’te de aynı çalışmayı köylülerimizle beraber tekrarladık. Çalışmaya katılan
tüm doğaseverlere teşekkür ederiz. Köyümüzün hep temiz kalması için çaba sarf etmeye devam
edeceğiz.

6 – 30-31 Ağustos – 01 Eylül 2024’te gerçekleştirdiğimiz Rîçik Doğa, Barış ve Kültür
Etkinliği’nde Komisyonumuzun faaliyetlerini ve hedeflerini anlatan bir sunum gerçekleştirdik.
Komisyon başkanı İrfan Yaraşır’ın anlatımıyla gerçekleşen sunumda komisyonun yaptığı tüm
çalışmalar ve ileride yapmak istedikleri çalışmalar tüm detayları ile anlatıldı. Özellikle; “Bir ağacın en
güzel meyvesi sağladığı oksijendir!” mottosu akılda kalacak şekilde vurgulandı.

7 – Mêrgê Şilur tabir edilen çayırlık alanda yüzeye yakın sızıp giden su kaynakları İrfan Yaraşır
ve Mehmet Demirci’nin kişisel çabalarıyla oluşturulan küçük göletlerde toplanarak hayvanlar için
suya erişim imkânı sağlandı.

8 – Uzun zamandır üzerinde durduğumuz, köyün içme suyu şebekesinden bağımsız Kanîya
Ferşikan tabir edilen çeşmenin boşa akıp giden suyunu mezarlıkların olduğu köyün tepesindeki
depoya aktarma projemizi hayata geçirdik. Bu proje, köyün kıraç tepesinin ve mezarlık alanların
ağaçlandırılması ve su verilmesi adına en önemli proje idi bizim için. Komisyon üyesi Nihat Bakış ve
Avrupa Dersim Rîçikliler Derneği başkanı Zeynel Selami’nin özel çabaları ve destekleri sayesinde
sağlanan finansman ve İrfan Yaraşır’ın inanılmaz çabaları ile ve köylülerimizin büyük emekleri
sayesinde hayata geçirildi. Hem köyün içme suyuna hiç dokunmadan hem de köyün içme suyunu
depoya pompalayan enerjiye hiç dokunmadan, kendi dinamiklerimizle kotardık bu işi. Bu proje
sayesinde 5 tonluk plastik depoda toplanan su, güneş panellerinden elde edilen enerji ile mezarlık
bölgesindeki 5 tonluk depoya aktarıldıktan sonra, gerek fidanlığa ve gerekse mezarlıklarda dikilen
fidanlara artık çok kolay su verilebilecek. Gündüzleri köyün içme suyunun tepeye pompalanması için
de faydalanılabilecek üstelik. Bu projeyi daha iyi anlamak için adım adım gidelim isterseniz:
A) Söz konusu kaynağın olduğu yere ilk önce iş makinesi ile yol yapıldı.
B) 5 tonluk plastik depo için çukur açıldı.

C) Çukurun etrafına briket ile duvar örüldü.
D) Güneş panellerinin montaji için 100 m²’lik düz bir alan oluşturuldu.
E) Her biri 630 watt’lık 14 adet 246.5X113.5 cm. ebatlarında güneş panelleri monte edildi.
F) Depo ve güneş panellerinin etrafına tel örgü çekildi.
G) Tahliye suyunun önüne hayvanlar rahat su içebilsin diye betondan bir de yalak yapılacak
daha sonra.
Kısıtlı bütçemizden dolayı kurduğumuz güneş panelleri sadece gündüzleri enerji
sağlayabiliyor. Mevcut içme suyunu yukarı pompalayan enerji sistemi devre dışı kaldığında 4 kw’lık
bir güç ile gündüzleri köyün içme suyunu da pompalayabilecek şekilde kurulumu yapıldı. Benzer
şekilde paneller devre dışı kaldığında ise mevcut elektrik sistemi bu kez devreye girerek panellerin
gördüğü işi görüyor. Sistem bu şekilde çalışıyor şimdilik.
Tüm bu çalışmaların neticesinde, suyun köyün tepesindeki depoya pompalama işi başarıyla
test edildi ve sonuç alındı. Bu projede iş makinesi, nakliye, işçilik, malzeme, duvar, güneş panelleri
vs. dahil toplam; 4.000 € harcandı. Finansmanın tamamı Avrupa Dersim Rîçikliler Derneği aracılığıyla
sağlandı. Emek harcayan, destek olan herkese bir kez daha sonsuz teşekkürler. Böylece köyümüzün
kıraç yüzüne su kaygısı olmadan daha kolay bir şekilde fidan dikmemiz için bir imkân var önümüzde
artık. Bu güzel projeyi hayata geçirdiğimiz için köyümüz adına çok mutluyum doğrusu.

Buraya kadar anlattıklarım komisyon olarak şimdiye dek gerçekleştirdiğimiz faaliyetler. Bir
de yapmak istediklerimiz var. Onları da şöyle sıralayabilirim:
1 – Köyümüzün kuzeyinde ve kuzeybatısında yer alan genişçe çıplak araziyi her sene parça
parça da olsa ağaçlandırmak istiyoruz. Bu vesile ile tüm Rîçik gönüllüleri ve doğa dostlarına bir
çağrımız olsun; gelin destek verin ve köyümüzün çevresindeki bu sevimsiz ve kıraç araziyi hep
beraber ve elbirliği ile ağaçlandıralım!..

2 – “Senin de Rîçik’te bir dikili ağacın olsun!” mottosuyla bir kampanya başlatmak istiyoruz.
Mevcut fidanlıkta kuruyan fidanların yerine en az 1,5–2 m. boyunda daha yetişkin fidanlar dikerek
fidanlığımızı canlandırmak istiyoruz. Kampanyaya katılmak isteyen kimin adına ağaç dikecekse onun
adına düzenlenmiş bir künye ya da küçük bir tabela ile beraber ağacını dikebilecek. Bu kampanyanın
formatı ve bedeli konusunda bilgilendirme yapılacak.
3 – Arazide tespit ettiğimiz yaklaşık 6–7 noktaya, yıllara yayarak çeşme yaptırmayı
planlıyoruz. Bu konuda istekli görünen kişi, aile ya da kurumlarla görüşüp içilebilir temiz su
kaynaklarını yaşama kazandırmak istiyoruz.
4 – Yazları kuruyan derelerin belli yerlerinde kamu desteği ile setler yapıp, göletler
oluşturarak yaban hayatı ve evcil hayvanlar için su toplamak istiyoruz.
5 – Her sene daha çok ağaç dikmek istiyoruz. Sonbaharda badem ve palamut ekerek,
ilkbaharda fidan dikerek bu işi sürdürme niyetindeyiz. Yabanda gördüğümüz her ağacın budanması
için çalışmalar başlatacağız. Aşılanabilir ağaçları aşılayıp verimli hale getirmek istiyoruz.
Sonuç olarak, Komisyonumuz yerel, ulusal ve uluslararası ekolojik faaliyetler yürüten gerçek
ve tüzel kişilerle işbirliği yapmaya açık bir yapıya sahiptir. Bu vesile ile tüm kurum ve özel
teşebbüslerle birlikte sorumluluk almaya her zaman hazırdır. Günün sonunda temiz ve yeşil bir
dünya, temiz ve yeşil bir Rîçik görmek istiyoruz. Doğamızı korumak, değer katmak ve geleceğe
hazırlamak için elimizden gelen tüm gayreti göstermeye çalışacağız. Çevre bilincinin oluşması için
mücadele edeceğiz. Daha çok ağaç dikeceğiz. Daha çok kedi ve köpeğin karnını doyuracağız. Tabiatla
kardeş olmaya devam edeceğiz. Su tüketimi bilincinin artması için daha çok çabalayacağız. Kaçak
avcılara, endemik bitkileri kökünden söküp götürenlere göz açtırmayacağız. Atıkların rast gele
atılmasına asla izin vermeyeceğiz! Yerelden evrensele ekolojik bilincin artması için hep bir çaba
içinde olmaya devam edeceğiz. Gelecek kuşaklara sözümüz olsun!..
Saygılarımızla…
Rîçik Ekoloji Komisyonu adına; İbrahim Beyik
17 Ağustos 2025